1995 жылы ЮНЕСКО шешімімен «23-сәуір Халықаралық кітап және авторлық құқық күні» болып белгіленген. Жыл сайын халықаралық ұйым кітап астанасын белгілеп, ірі шараларды өткізіп келеді. Биылғы жылдың кітап астанасы – Малайзияның бас қаласы Куала-Лумпур. Биыл әлем жұртшылығы үшін маңызды дата коронавирус індетімен тұспа-тұс келді. Жаппай тойлау мен түрлі көрмелер, ғылыми конференциялар ұйымдастыруға шектеу қойылғанымен, кітап оқуға, сана жаңғыртуға, рухани толысуға ешкім тоқтау салып жатқан жоқ. 
Халықаралық кітап және авторлық құқық күні сәуір айында белгіленсе де, көптеген мемлекеттерде кітапқа байланысты тағайындалған, жылдар тезінде үрдіске айналған айтулы мерекелер баршылық. Әсіресе Еуропа елдерінде кітап мерекелері дәстүрге айналып кеткен. 
Десек те, біздің елде кітап оқу мәдениетін қалыптастыру керек, адам мен адамды оқығанымен, білгенімен салыстыру керек. Осы кезде бәсеке артпақ. Адамның жеңуге, жоғары болуға деген пендешілік құштарлығын пайдаға шешу керек. Шынын айтсақ, дәл осы қасиетті дұрыс бағытта бағындыра алсақ, кез келген адам дегеніне жетпек. 
Тәмсіл келтіру бағзыдан қалыптасқан дағды. Адамшылық, білімділік, сананың ашықтығы – қазақтың көзі ашық азаматтары үздіксіз насихаттап келе жатқан мәселе. Осындай ұлы қасиеттерді игеру үшін немесе ояту үшін қажет құрал – кітап. Сананың сұранысына қарай әр азамат қалауындағы дүниені оқиды. 
«Тегінде, адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озбақ. Онан басқа нәрсеменен оздым ғой демектің бәрі де – ақымақтық», - дейді хакім Абай он сегізінші қара сөзінде. Данышпан тізген қасиеттің барлығы осы кітаптан табылмақ. 
Жыл санап кітап өндірісі жанданып, сұраныс артып келеді. Жазу мәнері, тақырып алуандығы өзгеше сипат алды. Технологиялық заманға лайықталған жаңа жанрлар пайда болды. Бұл – үздіксіз процесс. 
Кітап өндірісіндегі өзекті мәселелердің бірі – авторлық құқық мәселесі. Әлем елдерінде осы құқықтың бұзылу фактілері көптеп тіркеліп, тіпті, халықаралық дау-дамайға дейін ұласып жатады. Қазақстандағы авторлық құқықтың дұрыс жолға қойылуы, шығарма ұрлау, біреудің туындысын рұқсатсыз иемдену сияқты мәселелердің аз болуына ұлттық болмысымыз, ірілігіміз себеп, сірә?!
Елімізде авторлық құқық Азаматтық Кодекспен қорғалатынын да айта кеткен жөн. 
Халықаралық кітап және авторлық құқық күні – жалпы кітап өндірісінің, әдебиеттің, ғылымның айналасында жүрген азаматтардың мерекесі. Олардың еңбегінің халықаралық деңгейде әспеттелетін күні. 
Авторлық құқықтың негізгі тетіктерінің бірі – мұрагерлік. Қазақстандағы авторлық құқыққа жауапты мекеме бұл мәселені де жолға қойған. Мұрагер азамат та өзінің ізбасары еңбегі арқылы пайда таба алады.   Ал нақты мұрагері жоқ автордың еңбегі үшін түсетін қаражат 70 жыл бойы оның туыстарына, жақындарына беріліп, кейін халық мұрасына айналмақ. 
Қазақстанда авторлық құқықты бұзу – өзге елдердегідей қылмыс болып саналады, тәртіп бұзған адам жауапқа тартылады. Бір қуанарлығы – халық ішінде, авторлар арасында осындай қадамға баруға ниеті де болмаған адамдар қарасының көптігі. Бұл – әке қанымен дарып, ана сүтімен сіңген дегдар қасиет.  
Жыл сайын әлемдегі ең ірі кітап жәрмеңкесі Frankfurter Buchmesse дәстүрлі түрде өтуде. Биыл дәл осы жәрмеңкеге Қазақстан тарапынан ҚР Ұлттық мемлекеттік кітап палатасы бас болып, барлық баспалар қатыспақ ниетте болған. Қаражат қарастырылып, жобаларды, кітаптар тізімін жасауды бастап кеткенбіз. Дегенмен, әлемді шарпыған індет салдары осы ірі жәрмеңкені де тоқтатуы ықтимал. Мақсатымыз әлемдік шараға қатысу ғана емес, қазақстандық кітап өндірісінің дамып келе жатқанын көрсету, руханиятымызды насихаттау. 
Қазір қазақстандық баспалар ескі сарыннан бірте-бірте арылып, заманауи бағыт ұстануға көшті. Қажет техникаларды алдырып, қорын жаңартып, қауырт жұмыс істеп жатыр. Ірі шаһарларда кітап көрмелері өте бастады. Ең бастысы – авторлар мен баспалар маркетингтің қыр-сырын ұға бастады. Қазір жазушылар, ақындар, ғалымдар өз кітаптарын әлеуметтік желі арқылы жарнамалауды, түрлі ақпараттық сайттар арқылы көрсетуді толық қолға ала бастады. Сонымен қатар, бізде кенжелеп қалған тенденциялардың бірі – электронды кітап мәселесі де жолға қойыла бастағандай көрініс танытады. Мысалы, жыл басынан бері ҚР Ұлттық аударма бюросы мен ҚР Ұлттық мемлекеттік кітап палатасы өзара келісім жасап, Кітап палатасының баспасөз мұрағатындағы ескі кітаптарды, алғашқы жинақтарды цифрландыру ісі жүріп жатыр. 
Әлбетте, кітап ісі – қажырлы еңбек пен үздіксіз әрекетті қажет ететін сала. Оның үстіне мыңдаған тиражбен шығатын дүние үшін автор да, баспа да үлкен жауапкершілікті жүктейді. Көптің талабына сай дүние жазып, оны әрлеп, сапалы қағазға басып шығару үшін білім керек, тәжірибе керек, қаражат керек. Қазір еліміздегі кәсіпкерлердің көпшілігі осы дүниеге назар аударып, көптеген кітаптардың, жинақтардың, кітап-альбомдардың шығуына қолқабыс етуде. Бұл – бірліктің, руханиятқа жанашырлықтың көрінісі. 
Осы саланың дамуына үлес қосуды көздеген ҚР Ұлттық мемлекеттік кітап палатасы былтырдан бастап «Smart Qalamger» жобасын қолға алып, ҚР Жазушылар одағының 800-ден астам мүшесіне жеке веб-сайт құрастырып беруге кіріскен-ді. Бүгінде бұл бастама түгелге жуық орындалып, ақын-жазушылар тегін веб-сайтқа ие болды, сертификаттарын алды. Кітап палатасының «Асыл сөз» сұхбат бағдарламасына қонақ болған Әбдіжәмил Нұрпейісов, Қабдеш Жұмаділов, Бексұлтан Нұржекеұлы, Асанәлі Әшімов сынды әдеби тұлғаларға сайт сертификаты салтанатты түрде табысталды. 
Қоғамдық ахуалды, беталысты бақылап, жағдайға қарай шара қолданып отыру – әр автордың, әр баспаның, әр дүкеннің міндеті. Маркетингтің сырын ұққан автор мен баспа әрбір қаріпке, мұқабадағы суретке мән бере бастайды. Егер бәсекелестік арта түссе, бәсекеге қабілетті жазушы мен ақынның туатыны, үздік баспаның қара үзіп шығатыны айдан анық. 
Карантин уақытында көпшілік сөреде шаң басып тұрған кітаптың бетін ашып, көз жүгірте бастады. Әлеуметтік желілерде түрлі эстафеталар жүріп жатыр. Әлбетте, бұл дүние алғашында, турасы ай бұрын, науқандық шара іспетті кейіп танытқанымен, болмысымызды бір жаңартқаны өтірік емес. 
Әлеуметтік желідегі эстафетаның ауқымы кеңейгені сонша, ҚР Жазушылар Одағының басқарма төрағасы Ұлықбек Есдәулет ағамыз жолдаған челленджге мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев мырза да үн қосып, өзінің оқып жатқан кітаптарымен бөлісті. Көзін ашқаннан кітап көріп өскен арда азамат білімнің бастау бұлағынан ешқашан қол үзбейтінін осылай көрсетті. Қуанарлығы – Президенттің өзі Абай тағылымына әлі күнге дейін бас қойып, оны әрдайым назарда ұстайтыны. Ел тізгінін ұстаған азаматтың бұл әрекеті – көпке үлгі, жастарға жол көрсетіп беретін бастама. Кітаптың алдында бәрі шәкірт екенін ұққан абзал. Қасым-Жомарт Кемелұлы ұстамы бекем, болмысы ерек азамат екенін мезгіл өткен сайын дәлелдеп келеді. 
Қазір азаматтар бір-бірінің кітап қорына, талғамына сүйсініп, кітап дүкеніне тартып кеткісі келіп-ақ отыр. Шектеу шаралары алынған сәтте бұл құлшыныс бәсеңдесе де, мүлде ұмыт бола қоймайды. Кітап оқудың ерте-кеші болмасы анық. Оның үстіне барлығы қолжетімді. Қазақ әдебиетінің алтын қорына кіретін еңбектердің түгелге жуығы электронды кітапханаларда бар. Сондықтан, оқырман қауымы өздеріне үлкен жауапкершілік артылып тұрғанын түсінгені абзал. Егер оқырмандар арасында клубтар, бірлестіктер құрылып, қарқынды жұмыс істесе, оқырман сыны қалыптасса, жазушылардың да іріктеліп шыға келері сөзсіз. Қазір қазақ әдебиетінде дәуір алмасып жатыр, өліара кезеңнің орнауының бір себебі – осы. Әркім өз ісін шебер меңгеріп, бейнет қылса, сол биікке шығатыны тарихтан айғақ. Руханиятымыздың табиғи сұрыптау процесінен өтетін уақыты алыс емес. 
Білімнің де, тәжірибенің де, адамдық қасиеттің де бастауы – кітап. Көмбе қазынамызды зердеге тоқып, қазақ руханиятына үлес қосу, өз міндетіңді, перзенттік борышыңды шама-шарқыңша атқару – баршамыздың ұлт алдындағы міндетіміз. 
ҚР Ұлттық мемлекеттік 
Кітап палатасының директоры 
Әділ ҚОЙТАНОВ